Bảo ôn là thuật ngữ chuyên ngành trong lĩnh vực điện lạnh, cơ khí máy và xây dựng. Trong hầu hết các công trình hiện đại, vật liệu bảo ôn là xu hướng tất yếu. Vậy bảo ôn là gì? Chất liệu nào được dùng để làm bảo ôn? Nó đóng vai trò gì trong điện lạnh và xây dựng? Cùng Thiên An giải đáp các câu hỏi này ở bài viết dưới đây nhé!
Bảo ôn là gì?
Bảo ôn có thể hiểu là giữ nhiệt, chống thất thoát nhiệt lượng. Trong đó “Bảo” mang ý nghĩa là duy trì, giữ sự ổn định, “Ôn” dùng để chỉ nhiệt độ. Và nhiệt có thể là nóng hoặc lạnh, tùy vào mục đích sử dụng vật liệu đó.
Vật liệu bảo ôn là gì?
Vật liệu bảo ôn, tức là các vật liệu giúp hạn chế sự hao phí nhiệt lượng của hệ thống làm nóng, làm lạnh, làm mát (chống nóng),… Loại vật liệu này giúp kiểm soát được điều kiện nhiệt độ của hệ thống nóng lạnh và trong các nhà máy, nhà xưởng sản xuất, công trình,…
Nhờ có bảo ôn mà việc thất thoát nhiệt lượng được kiểm soát tốt hơn. Từ đó, có thể tiết kiệm được một khoảng lớn chi phí điện năng cho hệ thống sưởi, hệ thống làm mát,…
Phương thức hoạt động và vai trò của bảo ôn
Thông thường, trong quá trình trao đổi nhiệt, nhiệt năng sẽ chuyển từ nơi có nhiệt độ cao sang nơi có nhiệt độ thấp. Có thể thấy rõ qua việc vào mùa đông, nhiệt sẽ di chuyển từ trong nhà (nơi ấm áp hơn) ra ngoài trời (nơi lạnh hơn). Còn vào những ngày nắng nóng thì ngược lại.
Và những vật liệu cách nhiệt này ra đời giúp làm chậm đi quá trình trao đổi và giúp duy trì sự ổn định của nhiệt độ.
– Trong điều kiện lạnh, bảo ôn sẽ giữ nhiệt, giữ hơi ấm. Cùng với đó là hạn chế được tình trạng đọng sương do chênh lệch nhiệt độ.
– Còn trong điều kiện nóng, nó sẽ giúp “thu” nhiệt, ngăn cản các bức xạ hiệu quả. Giúp không khí được mát mẻ hơn.
Bảo ôn có các dạng định hình nào?
Bảo ôn có 2 dạng định hình chính, là dạng tấm (dạng cuộn) và dạng ống. Ngoài ra còn có loại có bọc nhôm ở phía ngoài.
– Tấm bảo ôn: Bảo ôn cách nhiệt dạng tấm thường được bán theo cuộn. Sản phẩm này chuyên dùng để cách nhiệt, tiêu âm cho ống thông gió và các ống HVAC có kích thước lớn,…
– Ống bảo ôn: Ống bảo ôn rất phổ biến và được sử dụng để bảo ôn ống đồng, ống nước ngưng, ống chiller, ống nước nóng lạnh,…
Tùy vào nhu cầu, khu vực sử dụng, bảo ôn sẽ có độ dày và kích thước khác nhau. Ngoài ra, vật liệu cách nhiệt này có nhiều màu sắc để lựa chọn. Trong đó, 2 màu sắc phổ biến và được ưa chuộng nhất là màu trắng và đen.
Các vật liệu làm bảo ôn phổ biến hiện nay
Bảo ôn được làm từ chất liệu gì để có thể có được những chức năng “thần thánh” như vậy?
Trên thị trường hiện nay, vật liệu cấu thành của bảo ôn hết sức đa dạng. Và tùy vào từng mục đích sử dụng mà có thể chọn loại vật liệu và định hình phù hợp với nhu cầu.
Các loại vật liệu bảo ôn phổ biến có thể kể đến như: cao su lưu hóa, xốp Polyolefin (PE), bông thủy tinh, túi khí cách nhiệt, xốp cách nhiệt XPS,…
Cao su lưu hóa
Cao su lưu hóa là loại vật liệu rất được ưa chuộng trong lĩnh vực cách âm cách nhiệt và chống rung. Thành phần cơ bản của nó là chất dẻo nhẹ, có tính đàn hồi cao. Được thiết kế theo lối cấu trúc ô kín dạng tổ ong. Loại vật liệu này giúp chống đọng sương ở hệ thống lạnh tốt. Đặc biệt có thể chống cháy lan.
Với định hình đa dạng (dạng tấm, dạng ống, dạng tấm/ống có bọc nhôm) và tiêu chuẩn sạch cao, an toàn cho sức khỏe, cao su lưu hóa được sử dụng ngày càng rộng rãi và trở thành vật liệu bảo ôn hàng đầu hiện nay. Có vai trò quan trọng cả trong lĩnh vực điều hòa không khí lẫn các lĩnh vực công nghiệp khác.
Bông thủy tinh cách nhiệt
Bông thủy tinh là loại vật liệu làm từ các sợi thủy tinh tổng hợp. Các sợi thủy tinh mỏng, kết dính nhau tạo thành một kết cấu trông tương tự như len. Nó giúp ngăn cản sự truyền nhiệt và khúc xạ nhiệt đi nơi khác.
Tuy nhiên, vật liệu này khi thi công, cắt xén dễ tạo bụi. Bụi sợi thủy tinh có thể dính vào mắt, vào da, gây ngứa và khó chịu. Bông thủy tinh khi bị phân hủy cũng tác động không tốt đến môi trường và sức khỏe con người.
Túi khí cách nhiệt
Túi khí cách nhiệt là vật liệu có cấu tạo từ màng nhôm nguyên chất đã được xử lý oxi hóa và phủ lên tấm nhựa PE chứa túi khí. Vật liệu này thường được sử dụng chủ yếu để chống nóng cho mái tôn (tole).
Xốp PE dán màng nhôm
Bọt xốp PE cũng là một trong số các vật liệu bảo ôn được sử dụng phổ biến hiện nay. Nó được làm từ các lớp nhựa PE thổi bọt khí có dán màng nhôm đã được xử lý chống Oxy hóa. Vật liệu này chuyên dùng để kháng ẩm cho sàn gỗ và chống nóng, chống ẩm cho nhà xưởng, nhà kho, phòng lạnh,…
Xốp cách nhiệt XPS
Xốp XPS là vật liệu chống rung được sử dụng ở những công trình xây dựng. Xốp có độ cứng cơ học, giúp cách nhiệt cho sàn, mái, tường nhà. Tuy nhiên, với độ cứng cao, vật liệu này thường không được linh hoạt so với nhiều loại vật liệu khác.
Giấy bạc
Giấy bạc có lẽ là vật liệu cách nhiệt khá phổ biến và được nhiều người biết đến. Thực chất, giấy bạc là một lớp nhôm dày, ứng dụng nhiều trong đời sống. Trong đó có ứng dụng bọc cách nhiệt cho ống dẫn, trần, vách, mái,…
Aerogel
Aerogel là vật liệu rắn nhẹ nhất thế giới, chỉ năng hơn không khí 3 lần, được tạo ra lần đầu vào năm 1931. Đây là vật liệu có cấu trúc nano, xốp mở với độ dẫn nhiệt cực kỳ thấp. Chính vì thế, nó được ứng dụng phổ biến trong lĩnh vực cách nhiệt, trở thành vật liệu cách nhiệt hiệu quả cao nhất hiện nay.
